Natural Balance Hoofcare - Paardenwaarden

Hoofdmenu:

Natural Balance Hoofcare

Wow Momenten > HOEFVERZORGING

Hoefsmeden bekappen en beslaan paarden al heel lang op vrijwel op de zelfde wijze. Zo nu en dan staat er een op die het anders gaat doen. Gewoon, omdat dat beter voelt. Om exact die reden is Joke Nibbelink al vijftien jaar lang Natural Balance Hoefsmid. Natural Balance Hoofcare is een wetenschappelijk onderbouwde hoefverzorgingsmethode, die vóór 'blote voeten' is, maar niet à priori tegen het ijzer.

De Natural Balance Hoefsmid benadert de natuur zoveel mogelijk en beslaat alleen als het paard met zijn blote voeten niet uit de voeten kan. Joke: 'Met de richtlijnen die je hebt, ga je per paard kijken wat het nodig heeft. Zo kun je voor elk paard een op maat gemaakte procedure van bekappen of beslaan volgen.'

Prangende vraag

Natuurlijk evenwicht. Dat gunt iedereen zijn paard, zelfs paardenmeiden die zelf op hoge hakken lopen. Er is ook een mooi Frans woord voor: 'equilibre'. Veelzeggend, want 'Equi' laat zich vertalen als 'paard' en 'libre' als 'vrij'. Het vrije paard heeft dus model gestaan voor het woord 'evenwicht'. De bakermat van Natural Balance Hoofcare ligt niet in Frankrijk maar in de Verenigde Staten. Gene Ovnicek uit Columbia Falls (Montana) is al 35 jaar lang traditioneel hoefsmid. Op een dag kan hij het niet meer verkroppen dat hij steeds weer wordt geconfronteerd met hoefproblemen die hij niet kan oplossen. Wat hem ook bevreemdt is dat wilde paarden, die nog nooit een hoefsmid hebben gezien, geen hoefproblemen hebben.

Onderzoek

Het zal toch niet zo zijn dat hoefsmeden soms bijdragen tot al die hoefproblemen? Gene besluit het te gaan uitzoeken. Het Bureau of Land Management verleent hem toestemming de hoeven van wilde mustangs te bestuderen. Tot zijn grote verwondering constateert hij dat alle mustangs dezelfde voetstructuur hebben, terwijl de hoeven van beslagen paarden onderling enorm van elkaar kunnen verschillen. Elke hoef laat een consequent patroon van vier draagpunten zien. In de achterste hoefhelft bevindt zich een dikke laag aangekoekt vuil, op de plek gehouden door de verzenen. Deze zijn bij paarden uit een rotsachtige omgeving laag en bij paarden uit streken met een zachtere bodem wat hoger. De terreingesteldheid bepaalt hoe de structuur van de hoeven is; functie maakt vorm. Een ander kenmerk is de grote, brede straal met een harde eeltlaag, die zich ook langs de witte lijn aan de toon gevormd heeft. Verder is de afstand van de straal tot aan de wand van de toon is veel korter dan bij gedomesticeerde paarden. Gene duikt nog dieper in de natuurlijke paardenhoef en ontdekt wat deze zo doelmatig maakt. De hoefwand dient als bescherming van het hoefmechanisme. Bij het landen speelt hij hoegenaamd geen schok-dempende rol. Het zijn met name de verzenen, de steunselhoeken, de straal en de zool achter de toon die contact maken met de bodem.

Blauwdruk van een gezonde hoef

Als zo'n natuurlijke hoefvorm de blauwdruk is van een gezonde hoef, zien traditionele hoefsmeden blijkbaar toch iets essentieels over het hoofd.

De mogelijke reden waarom ze bepaalde problemen niet kunnen oplossen? Wijkt de meting op de hoef van een gedomesticeerd paard af van de natuurlijke blauwdruk, dan verhoogt dit de kans op problemen. Ovnicek checkt dit door de hoeven te meten van gedomesticeerde paarden die zich alsmaar verstappen en vaak struikelen. De afstand van het breedste gedeelte van de hoef (middenlijn) tot aan de toon blijkt groter te zijn dan de afstand van de middenlijn tot begin van de verzenen.

Deze afwijking van de blauwdruk leidt er dus inderdaad toe dat er iets in het hoefmechanisme niet lekker loopt. Daarop ontwikkelt Ovnicek Natural Balance Hoofcare systeem: bekappen zoals de natuur het zou doen, maar dan gebaseerd op gedegen wetenschappelijk onderzoek. Hoe zijn de verhoudingen in een hoef? Hoe zit het straalkussen eigenlijk in de voet? Wat doet de straal voor het hoefbeen? Hoe werkt het hoefgewricht?

Wat heeft het breedste gedeelte van de hoef te maken met de lengte van de voet en met de achterkant van de hoef? Hoe werken de krachten (in) op de pezen en de gewrichten? Pas wanneer je dat weet, kun je onderscheid maken tussen gezond en normaal en vervormd en abnormaal.

Je zult je dus moeten verdiepen in wat een goed functionerende hoef eigenlijk is en hoe je evenwicht kunt bereiken rond het hoefgewricht.

Maatwerk

Het is geen kwestie van simpelweg elk paard dezelfde 'wilde paarden hoeven' aanmeten, geen lopende band werk. Natural Balance is maatwerk. Geen paard is immers een exacte kopie van een ander paard. Om ervoor te zorgen dat paarden niet in disbalans raken zul je elk afzonderlijk paard op maat moeten bekappen.

De ene keer volstaat alleen bekappen, de andere keer is een ijzertje, al dan niet in combinatie met een kunststof zooltje, het beste (tijdelijke of zelfs permanente) hulpmiddel om een paard lekker aan het lopen te houden.

Paardenliefhebbers

Joke Nibbelink stamt uit een familie van paardenliefhebbers. 'Mijn vader heeft tweespan, vierspan, klavertje drie en zelfs een keer zevenspan gereden. Ik maak met mijn Appaloosa x Haflinger Salix graag lange trektochten, maar heb ook mijn koetsiersbewijs en was een tijdje lid van een menvereniging. Op dit moment beleer ik twee zoons van Vinca voor het aangespannen rijden. Mijn oom Piet heeft een manege 'nieuwe stijl': de Paardenmaat, een paddock paradise in Arnhem.

Hij haalt regelmatig 'paardenwelzijnspioniers' in huis die cursussen en workshops geven. Ik wilde graag hoefsmid worden, maar werd ontmoedigd door de hoefsmeden in de buurt, met wie ik mocht meelopen. Bovendien konden ze mijn 'lastige vragen' niet beantwoorden, terwijl die heel erg voor de hand lagen. Wat en hoeveel moet ik met een kapmes van de hoef afhalen en waarom? Vaak was het antwoord: Waarom? Gewoon, omdat we het nou eenmaal zo doen. Jij gaat dat ook nog wel leren. Maar de 'waarom' vraag bleef door mijn hoofd spoken. Achter alles wat ik straks doe, moet toch een logische reden zitten? Ik ga toch niet zomaar dingen doen? En ik wil de vragen van de paardenhouders kunnen beantwoorden. Op een dag tref ik op de manege van mijn oom een Natural Balance hoefsmid uit Amerika die mijn vragen wel kan beantwoorden. Ik ben meteen om en reis af naar de Verenigde Staten. Daar loopt ik eerst vijf weken lang mee met Patty Stiller, die veel met Ovnicek heeft samengewerkt.

Vervolgens schrijf ik me in voor de uiterst intensieve opleiding en drie maanden later keer ik terug naar Nederland als Natural Balance Hoefsmid. Ik ben de eerste die met deze methode aan de slag is gegaan.'

Natural Balance Hoofcare richt zich vooral op het terugbrengen van het draagvlak op de juiste plek en het geven van een goed afrolmoment. Het achterste gedeelte van de paardenhoef is zo'n draagvlak. Dat gedeelte, met de straal, de verzenen en de steunsels zijn een belangrijk, functioneel deel van de voet. Het is een schokdemper.

Op sloffen

In het levende, achterste gedeelte van de straal bevinden zich zelfs druksensoren, waarmee het paard de ondergrond aftast. Die sensoren vind je in het breedste deel. Een goed bewegend paard zet eerst de achterkant van zijn voeten neer. De straal raakt de grond. Hij drukt de steunsels en het hoefkraakbeen omhoog en maakt zo dat de hoef zich aan de bovenkant verwijdt. Door deze beweging wordt er bloed in de bloedvaten van de hoef gezogen. De eeltige verharding die Ovnicek aantrof aan de voorkant van de zool, net achter de toon, is de punt waar de hoef overheen rolt. Een paard dat zo landt, heeft 'bodem-bewustzijn'. Landen op de achterkant, dat deel van de voet goed belasten en, net voordat er teveel spanning komt op het hoefgewricht of de pezen, vanzelf weer afrollen. Voilà, de manier waarop paarden hun voeten neerzetten. Toen Joke haflinger Vinca overzette op Natural Balance, viel haar het geluid op dat de hoeven maakten. 'Heel anders. Alsof het paard ineens op sloffen liep. De hoeven komen minder hard neer omdat het een vloeiende beweging is', legt Joke uit.'Meer een rolling dan een 'flap'.

Ze trekt lijnen die de referentiepunten met elkaar verbinden. Met behulp van die lijnen maakt ze inzichtelijk hoe de verhoudingen in die specifieke hoef liggen. 'Vinca landt momenteel op de voorkant van de voet. Ze heeft dus meer draagvlak aan de voorkant dan aan de achterkant. Ik wil dat andersom hebben, zodat ze een groter draagvlak aan de achterkant krijgt. Aan de voorkant zorg ik ervoor dat de hoef afrolt vanaf het ideale afrolpunt.'

Mag het een beetje minder zijn?

Hoewel traditionele hoefsmeden tegenwoordig al minder van de straal weghalen dan vroeger, snijden ze volgens Joke vaak nog steeds iets teveel functioneel materiaal weg. 'Misschien omdat 'veel doen' nog steeds in hun hoofd en handen zit. Iets afleren is moeilijker dan iets aanleren. Toch tast je de hoefstructuur ermee aan. De straalpunt zit vaak halverwege de hoef. Oorzaak: de hoef is erg naar voren uitgerekt.

Waarom? Omdat het paard altijd op de hoefwand moet lopen. Dit maakt dat de toonwand steeds verder naar voren wordt getrokken. Ook ontstaat er een glijbaanvormige toonwand, omdat de zool verzwakt is door het wegsnijden ervan. Een goed functionerende paardenhoef heeft een grote, harde straal. Een Natural Balance hoefverzorger verricht daarom geen al te verregaande ingrepen en correcties.'

Correcties aanbrengen die de natuurlijke stand van de gewrichten verandert –omdat dat zo mooi staat – is al helemaal uit den boze. Joke: 'Mijn eerste paard was toontredend. Mijn hoefsmid wilde de hoeven voor het zicht 'normaal' laten lijken. Hij bekapte ze zo dat de hoef aan de binnenkant wat hoger stond en draaide het ijzer ook nog wat meer naar buiten toe. Deze 'correctie' heeft ertoe bijgedragen dat mijn paard op zevenjarige leeftijd hoefkatrol fase 4 had. Net zoals de ene mens een fraai gevormd voetje heeft en de andere schots en scheve schuiten, heeft ook elk paard zijn eigen model hoeven. Daar moeten we maar aan wennen.'

Logisch en simpel

Sinds Joke Natural Balance hoefsmid is, heeft ze al veel paarden weer op de been geholpen en gehouden. 'Daarbij kan ik op elke vraag een antwoord geven', glundert ze. 'Dat is zo fijn. Paarden in het wild lopen vele kilometers per dag en onderhouden zo hun hoeven zelf. Gedomesticeerde paarden kunnen dat niet en dus is regelmatig onderhoud geboden. Te veel wegsnijden maakt echter dat het op die plek juist kwetsbaarder wordt. Hoe kwetsbaarder, des te meer je er aan moet doen, omdat het alleen maar slechter wordt. Hoe gezonder de hoef, des te minder werk je eraan hebt. Grappig is dat juist mensen die niet zo in de smedenwereld zitten de logica hiervan heel snel zien. Het klinkt namelijk niet alleen logisch, het ziet er ook heel logisch en simpel uit. Wie Joke een paard ziet bekappen denkt al snel: dat kan ik zelf ook wel. 'Laat je ook niet wijsmaken dat je dit systeem of welke andere manier van 'natuurlijke bekappen' dan ook in één dag kunt leren', waarschuwt Joke.

Voor de beelddenkers onder ons. Hier zie je hoe Joke de hoeven van Vinca bekapt. Ziet er vrij eenvoudig uit, maar.... 'don't try this at home', laat dit alleen door iemand doen die dit ambacht goed onder de knie heeft. Dat is ook de reden waarom ik Natural Balance geen 'natuurlijk bekappen' meer noem. Wanneer je na een dag lang op een paardenbeen te hebben geoefend je eigen paard onder handen neemt, kun je onherstelbare schade aanrichten. Beter een goed traditionele hoefsmid aan je paarden dan zelf prutsen.

Waarom veel paarden jong sterven

Goed bekappen en zo de natuurlijke balans herstellen is millimeter-werk. Joke vertelt dat Gene foto's heeft gemaakt van wat er gebeurt in de gewrichten als je aan de onderkant iets een heel klein beetje scheef zet en van hoe dat doorwerkt in de rest van het been. Op een gegeven moment gaan de gewrichten corrigeren. Aan één kant wordt het gewricht en het kraakbeen samengedrukt, aan de andere kant wordt het iets uit elkaar getrokken. En daar lopen dan ook de pezen en banden nog langs. Dit gaat op den duur voor schade zorgen. Het gebeurt niet van de ene op de andere dag, maar het is mede de reden waarom de gemiddelde leeftijd van paarden niet hoger ligt dan zeven. Als een paard problemen heeft met de benen zijn het wel altijd meerdere factoren zijn die daartoe bijdragen, heeft Joke ervaren. 'Neem voeding. Sinds we ineens allemaal zo gek zijn op die ingepakte balen kuilvoer zijn er zoveel meer hoefproblemen...

Paardendierenarts Melissa Stam over Natural Balance Hoofcare

Melissa Stam is paardendierenarts, paardentandarts aan De Kleine Smaalhorst en tevens humaan tandarts. Daarbij is ze ervaringsdeskundige. 'Op het moment dat ik zelf een jong veulen van 4 maanden kreeg, viel mij op dat zijn manier van bewegen en het neerzetten van zijn hoeven precies omgekeerd was aan datgene wat mijn dressuurpaard deed. Mijn volwassen paard had veel last van rugklachten en zwakke, brokkelige hoeven met meerdere toonscheuren.

Toen het paard kreupel werd en ikzelf er met mijn hoefsmid niet meer uitkwam, heb ik het advies van een collega gevraagd. Mijn paard kreeg NB ijzers onder geslagen. De ochtend nadat dit was gebeurd, zag ik mijn paard op die ijzers en belde ontsteld mijn collega.

Deze verduidelijkte de reden van gebruik ervan. Ik had nooit van NB ijzers gehoord en besloot af te wachten: het getuigt niet van eerlijkheid iets wat je niet kent meteen te verwerpen. Op de vierde dag begon er in de gangen van mijn paard een verandering op te treden. Hij ging steeds meer bewegen en zijn hoeven op de manier neerzetten, zoals mijn veulen dat deed. Het paard werd rad. Gaandeweg het volgende jaar stelde de hoefsmid voor er nu maar weer een traditioneel ijzer onder te leggen. Ondertussen had ik mij verdiept in de Natural Balance materie. Naar aanleiding daarvan besloot ik mijn paarden niet meer op een traditionele manier te laten bekappen of beslaan. Ik begon de kreupelheden van de paarden van mijn klanten nu ook in een ander daglicht te zien.

Hoeven die op de toon landden, verzenen die kunstmatig hoog waren, hoefscheuren die niet meer over gingen. Net als ik hadden de klanten er alles aan gedaan. Maar ja, de oorzaak van de hoefproblemen was de manier waarop het paard voortbewoog en deze manier van bewegen is rechtstreeks gerelateerd aan de balans of onbalans van de hoeven. Een paard met ongebalanceerde hoeven landt op de toon, terwijl het bij het Natural Balance bekappen het doel is, het paard op zijn hielen te laten landen. Op het moment dat een paard op de hielen van zijn hoeven landt, zie je kreupelheden verdwijnen. Niet van vandaag op morgen. Er gaat wat tijd overheen. Immers, spieren die jarenlang, door verkeerd bekappen van de hoeven, in een bepaalde stand gedwongen zijn te contraheren, worden nu ineens langer of korter. Dat geeft spierpijn.

Als het paard op de hielen van de hoef landt, worden de gewrichten in het been van het paard parallel aan de grond belast. Dat is de manier waarop de gewrichten de minste stress ondervinden en dus het minst pijn doen tijdens een beweging. Doel van het Natural Balance bekappen is daarom ook de gewrichten van het paard in de beweging, zo parallel mogelijk aan de grond te oriënteren.

Robert Bowker, VMD, PhD, director of the Equine Foot Laboratory at the College of Veterinary Medicine at Michigan State University, is samen met meerdere gerenommeerde wetenschappers, waaronder Barbara Page DVM/CSU, al jarenlang bezig met fundamenteel onderzoek naar het werkingsmechanisme van de hoef. Zijn werk heeft er mede toe geleid dat, in samenwerking met hoog getalenteerde hoefsmeden als Gene Ovnicek, die onlangs de Life time Achievement award op de Laminitis conference in Florida heeft gekregen, de kennis over hoeven steeds verder ontwikkeld is. Dat is met name gedaan om hoefsmeden over de gehele wereld handvatten te geven om hoeven zodanig te bekappen dat de paarden in de beweging op de hielen landen.

Ook Chris Pollit, DVM, een befaamde onderzoeker op het gebied van hoefbevangenheid, werkt vanuit Australië nauw samen met MSU en CSU. Zijn onderzoeken hebben ertoe geleid dat er meer mogelijkheden zijn voor de behandeling van hoefbevangen paarden die goed aansluiten bij de Natural Balance methode. Het valt mij op dat paarden met Natural Balance bekapte hoeven zo vrij kunnen bewegen als hun beperkingen dat toestaan. Dat kunnen bijvoorbeeld artrose, peesontstekingen of hoefbevangenheid zijn. Met ongebalanceerde hoeven zie je altijd paarden die op de teen landen en stijf bewegen door wat van de buitenkant rugproblemen lijken. Vaker zal dat een compensatie zijn van pijn, die met een afwijkend bewegingspatroon zoveel mogelijk wordt onderdrukt.

Het doen van wetenschappelijk onderzoek zal in dit onderzoeksegment altijd min of meer fundamenteel blijven. Het heden ten dage als ideaal beschouwde randomized clinical trial (RCT), beter bekend als dubbel blind onderzoek, is in deze Natural Balance vraagstukken onmogelijk. Als dierenarts weet je op etische gronden dat bijvoorbeeld een behandeling het beste met Natural Balance kan. Om dan een traditionele benadering te gebruiken in het kader van het onderzoek, terwijl je weet dat de Natural Balance benadering veel betere resultaten geeft, staat gelijk aan het schaden van het dierwelzijn. Het is dan een ethisch verwerpelijke beslissing. Verder is het als hoefsmid niet mogelijk om zogenoemd 'blind' te werken. Je moet de hoef bekijken als je bekapt en je moet de juiste protocollen volgen om tot een eindresultaat te komen dat voldoet.

Fundamenteel onderzoek zal altijd de basis van de praktijk blijven.

WOORD VAN OVERWEGING:

Het volgen van de Natural Balance protocollen is niet gemakkelijk. Als student moet je de zaken leren begrijpen. Daarna moet je leren de vertaling van de theorie naar de praktijk te maken. Waarschijnlijk is dat nog het moeilijkst. Dat wat je ogen zien, moeten je handen kunnen ondersteunen of zelfs verbeteren. Dat leer je niet in één dag. Noch zullen alle studenten dit uiteindelijk onder de knie krijgen. Sommigen zullen de eindstreep niet halen.

Het leren bekappen en beslaan van een paard met als doel het geven van een optimale bewegingsvrijheid, is als een schoolcarrière. Niet alle studenten zullen hun diploma halen. En dan is hoefsmid ook nog eens een vrij beroep. Nogmaals, de Natural Balance protocollen zijn niet gemakkelijk te leren. Als iedereen dat zomaar gaat 'doen', zullen er problemen ontstaan.

Als klant moet je je goed oriënteren op de kennis die de hoefsmid heeft. Heeft hij geaccrediteerde Natural Balance cursussen gevolgd? Zijn de juiste certificaten behaald? Wordt er jaarlijks door de hoefsmid gewerkt aan de eigen continue professionele ontwikkeling als Natural Balance hoefsmid? Dit is een proces van jaren. Al die tijd zal de student moeten blijven leren en moeten blijven investeren in de eigen professionele ontwikkeling. Dit soort zaken zou je op de website van de hoefsmid moeten kunnen vinden. Je moet als klant, helder en duidelijk kunnen begrijpen wat de hoefsmid doet om het welzijn van jouw paard in optimale conditie te houden of zelfs te verbeteren.

Afsluitende tips van Joke

1. Begin bij het begin. Als een hoefsmid bij je op het erf komt, moet hij een goed verhaal hebben. Hij moet kunnen uitleggen wat hij doet, waarom hij het doet en hoe het werkt. Het moet logisch zijn en hij moet het kunnen laten zien. Hij moet kunnen laten zien waar hij naar kijkt als het paard loopt, wat hij met de hoeven doet en waarom en na het bekappen of beslaan kunnen laten zien hoe het paard dan loopt.

2. Het is raadzaam om als paardeneigenaar zelf ook een beetje een beeld te hebben van hoe een paard eigenlijk hoort te bewegen.

De verantwoordelijkheid voor wat er met de hoeven van je paard gebeurt ligt namelijk ook bij jezelf. Leer wat bij over hoe een goede hoef er uitziet en wat hoeven zijn. Je moet niet alles bij de hoefsmid neerleggen. Als je wat meer weet ben je er ook sneller bij om op het juiste moment in te laten grijpen.

Op zoek naar een goede Natural Balance hoefsmid?

Kies voor een bij de bij de Nederlandse Vereniging Natural Balance Hoofcare aangesloten smid. www.nvnbh.nl. Organisatie in Amerika:

ELPO: www.e-hoofcare.com.